چکیده. با توسعه فناوریهای نوین، استفاده از آن در فرایندهای کسب و کار بهشدت در حال گسترش است. بر همین اساس سازمانهای ملی آماری (NSOs) در چند سال اخیر مطابق با توصیههای سازمانهای بینالمللی آماریدر قالب مدرنسازی آمار رسمی اقدام به بهکارگیری علوم و فناوریهای نوین در تمام فرایندهای اصلی و پشتیبانی کسب و کار آماری کردهاند. یکی از علوم و فناوریهای نوین، علوم و فناوریهای شناختی و رفتاری است که به مطالعه ذهن و چگونگی پردازش اطلاعاتمحیط اطراف در ذهن میپردازد. با توجه به اینکه آمار رسمی از تعامل بین فرد (افراد) و نظام تولید آمار تولید و مصرف میشود، ضروری است چگونگی این تعامل با استفاده روشهای آزمایشگاهی و میدانی موردمطالعه و بررسی قرار گیرد. این بررسیها کمک میکند تا خطاهایی که به دلیل درک اشتباه و سوگیریهای شناختی در ذهن انسانها رخ میدهد، کاهش و کنترل یابد. تعامل بین فرد (افراد) و نظام تولید آمار شامل دو بخش تعامل پاسخگویان - نظام تولید آمار و تعامل کاربران-نظام تولید آمار است. در بخش نخست، تعامل پاسخگویان - نظام تولید آمار ، موضوعات طراحی و توسعه پرسشنامه، استفادهپذیری ابزارهای جمعآوری داده، روشهای افزایش مشارکت پاسخگویان (واحد بینش رفتاری) و حرفهایسازی آمارگیران و در بخش دوم، تعامل کاربران- نظام تولید آمار، ارتقاءی سواد آماری، انتشار و دسترسپذیری داده، نیازسنجی کاربران، ارزش آمارهای تولید شده و میزان اعتماد عمومی به آن بررسی میشود. در این مقاله بر اساس مطالعات صورت گرفته در سازمانهای ملی آماری سایر کشورها پیشنهاد بهکارگیری علوم و فناوریهای شناختی و رفتاری در مرکز آمار ایران، به منظور انجام مطالعات آزمایشگاه و میدانی در زمینه تعامل فرد-نظام تولید آمار ارائه میگردد. این پیشنهاد شامل زیر ساختها و محورهای کاربردی است.
Naghikhani M, Zanganeh M. Cognitive and Behavioral Sciences Laboratory of Statistical Center of Iran: Basics and Applications. مجلهی بررسیها 2020; 31 (1) :83-119 URL: http://ijoss.srtc.ac.ir/article-1-389-fa.html
نقیخانی مهدی، زنگنه مریم. آزمایشگاه علوم شناختی و رفتاری مرکز آمار ایران: مبانی و کاربردها. مجلهی بررسیهای آمار رسمی ایران 1399; 31 (1) :119-83